Nola sustatu dezakegu konstruktibismoa?

Aurretiko ideiak

Konstruktibismoak azpimarratzen duen estrategia bat, aurretiko ideiak jasotzea da, ikasleak lehenagotik zer dakien jakiteko eta horren ondorioz hortik irakaskuntza abiatzeko. Aurretiazko ideiak oso erabilgarriak dira nahiz eta batzuetan ideia horiek inplizituak egon. Aurretiko ideiak batzeko era desberdinak daude baina erabilgarrienak hurrengo hauek dira: 

 -    “Lluvia de ideas”. Hemen, irakasleak klase osoaren aurrean galdera bat egiten du eta ikasleek, beraiek uste dutena erantzun behar dute klase osoaren aurrean.

- Arkatza eta papera bidezko galdeketa. Irakasleak, ikasle guztiei papera bat banatzen die non bertan galdera batzuk daude hauek erantzun behar dituztenak. 

- Marrazkiak. Batzuetan buruan dauzkagun ideiak zaila egiten zaizkigu hitzez azaltzea. Ondorioz, marrazki baten bidez, hau hobeto azaldu ahal izango dugu. Adibide giza, 11 urte dituen neska baten marrazkia ikusiko dugu. Hemen ikusten dena hurrengo hau da: neskak arnas sistema nola ulertzen duen. Uste dugunez, ez du oso ondo ulertu zein den sistema honen prozesua memoria bidezko ikasketa egin duelako eta hemen ikasitako hori marraztu duelako. Hala ere, marrazkiak ideia inplizituak ezagutzeko egokiak dira. 

- Elkarrizketa semi estrukturatuak. Bertan, irakasleak galdera zehatz batzuk egiten ditu eta ikasleen erantzunen arabera, hurrengo galderak planteatuko ditu.

- Egunerokoak. Honen bitartez, bakoitzak berak bizitakoa azaldu dezake eta gertatu zaizkion arazoetatik zer ikasi duen ikusi daiteke. Baita ere, nolako ikasketa izan duen azaldu beharko da eta txikitan zein irakaskuntza mota izan duen ere esan beharko da.
-  Osatu gabeko esaldiak. Hauek bitartez, irakasleak osatu gabeko esaldi bat klase osoaren aurrean esango du ikasleak, beraiek uste dutenarekin, erantzun dezaten.  

Lan kooperatiboa

Konstruktibismoaren ezaugarri garrantzitsuenetariko bat lan kooperatiboa izango litzateke, lan lehiakorra eta bakarkakoa ahaztu gabe. Lan kooperatiboa estrategia hoberena da garapen hurbileko eremua estimulatzeko. Lan honek bilatzen duena, taldeko partaide bakoitzak bere alde hoberena jartzea eskatzen du, bakarkako lana bihurtu gabe; hau da partaide bakoitza indibidualki eskaini dezakeen hoberena ematea.

Badaude irizpide batzuk talde hetereogeneoak sorzteko eta hauek izango lirateke; arrazak nahastea, adinak nahastea, sexuaren arabera nahastea edo ideologikoki desberdin pentsatzen duten pertsonak nahastea.

Lan lehiakorra, ordea, bakarkako lana estimulatu nahi du, pertsona bakoitzaren potentziala gehien garatzeko. Honek gehien kapazak direnak estimulatu egiten ditu, baina ikasketa indibidual bat da. Ikasketa mota hau frustrazioa duen pertsona bati lagundu diezaioke bere helburuak lortzeko.

Ez dugu ahaztu behar bakarkako lana beharrezkoa dela iraunkortasuna eta esfortzua hobetzen dituelako eta gure helburuak lortzeko, bai akademikoak baita pertsonalak.

Azkenik esan behar da hiru ikasketa desberdin hauek beharrezkoa direla helburu akademikoak eta sozio afektiboak garatzeko.

Lan kooperatiboa, ikusi dugun bezala, estrategia hoberena da garapen hurbileko eremua estimulatzeko eta gainera taldeko lanean abantaila hauek dauzka:

• Taldean lan egitea elkarrenganako onarpena hobetzen du eta kooperaziozko ikasketa suposatzen du. Kooperazioaren aspektu garrantzitsuena, taldekide bakoitzak bere gaitasun hoberena eskaintzea da (informazioa bilatzea, idaztea, aurkeztea…)
• Lan taldeak besteengatik lagunduta sentitzea ekartzen du.
• Ezarritako helburuak lortzera laguntzen du. Gainera taldean helburuak lortzen direnean, ez dira soilik emaitza akademikoak lortzen, baita lotura sozio afektiboak lortzen dira.
• Klaseko klima eta atmosfera hobetzen du, egoera lasaia sortzen duelako eta kideen arteko erlazioak hobetzen ditu, gainera irakasleak ez du denbora guztia okupatu behar.
• Lan taldea ikasleei segurtasuna eskaintzen die, garapen intelektualaren ikuspuntutik autonomoagoa egiten delako, hau da, klase magistral abere pisua galtzen du berdinen arteko interakzioari garrantzia handiago emanez.

Zentzu honetan irakaslea, konstruktibismoaren ikuspuntutik, bitartekari bat izango da. Hau da, irakaslearen lana garapenerako egoera desberdinak sortzea izango da, konpetentzia desberdinak hartzen, bai akademikoak, bai sozio afektiboak.  Konstruktibismoak ez du soilik garrantzia jartzen kontzeptualak diren edukiei baita garrantzia ematen die aktitudinalei eta prozedurazko edukiei. Horren ondorioz irakasleak ikasitakoa orokortu behar du beste testuinguru batera eraman ahal izateko. Horretarako estrategia hauek erabili dezake:
Oso garrantzitsua da irakasleak ez zentratzea soilik ezagupenen transmisioan, ikasleak estimulatzea, kuriositatea sortzea, ikasteko gogoak eta bere oso garrantzitsuak dira. Gainera irakasleak ikasleei ikasten ari direnari zentzua eta esanahia bilatzera lagundu behar die.